11.11 TUZAKLARI: İNDİRİM Mİ, ALDATMACA MI?

Bugün 11 Kasım 2025. 
Günlerdir televizyonlarda, sosyal medyada, e-posta kutularımızda ve hatta sokak afişlerinde aynı nakarat: “Büyük 11.11 Kampanyası! Kaçırılmayacak fırsatlar!” 

Markalar, dev perakende firmaları ve e-ticaret platformları adeta bir orkestra gibi aynı melodiyi çalıyor. Ama durun bir dakika, bu gerçekten bir fırsat mı, yoksa ustaca kurgulanmış bir illüzyon mu?

Ben buradan herkese sesleniyorum: İnanmayın bu parlak ambalajlı yalanlara! Bu tür “kampanya günleri”nin arkasında yatan gerçek, fiyatları önce şişirip sonra “indirdik” diye önümüze sunmak. 

Klasik bir numara: Bir ürünü normalde 500 liraya satan mağaza, kampanya öncesi fiyatı 1000 liraya çıkarıyor, sonra “yüzde 50 indirim” diye 500 liraya düşürüyor. Siz de “Ne büyük fırsat!” diye sevinirken, aslında aynı fiyata aynı ürünü alıyorsunuz. Bu, ekonomi literatüründe “fiyat sabitleme stratejisi” olarak bilinen bir taktik; beyinimizi yanıltmak için yüksek bir referans fiyatı yaratıyorlar.

Hatırlayın, benzer oyunlar her yıl tekrarlanıyor. Kara Cuma, Siber Pazartesi, şimdi de bu Asya kökenli 11.11 çılgınlığı… 

Hepsinin ortak noktası: Tüketiciyi aceleye getirip mantıklı düşünmesini engellemek. Araştırmalar gösteriyor ki, bu tür kampanyalarda ortalama “indirim” oranı gerçekte yüzde 10-15’i geçmiyor, ama reklamlarda yüzde 70’lere varan rakamlar uçuşuyor. 

Türkiye İstatistik Kurumu’nun enflasyon verilerine bakın; son yıllarda fiyatlar zaten yeterince şişmişken, bu sahte indirimler cebimizi daha da boşaltıyor.

Peki, neden yapıyorlar bunu? Çünkü gözleri cebimizde! Satış rakamlarını patlatmak, stokları eritmek, veri toplamak… 

Her tıkladığınız “sepete ekle” butonu, sizin alışkanlıklarınızı kaydediyor ve bir sonraki tuzak için kullanılıyor. Üstelik, bu kampanyalar küçük esnafı da eziyor; dev platformlar düşük fiyatlarla rekabeti yok ederken, mahalle bakkalı ayakta kalmaya çalışıyor.

Uyarıyorum: Bugün alışveriş yapmadan önce şu adımları izleyin. Önce ürünü başka sitelerde araştırın, fiyat geçmişini kontrol edin. Gerçek indirim mi, yoksa şişirilmiş fiyat mı anlayacaksınız. İhtiyacınız olmayan bir şeyi “fırsat” diye almayın. En iyisi, bu tür günleri boykot edin. Paranızı bilinçli harcayın, yoksa yarın pişmanlık faturası daha ağır gelir.

11.11 sadece bir tarih değil, bir uyarı olsun. Tüketiciler uyanık oldukça, bu oyunlar boşa çıkar. Cebinizdeki parayı koruyun, çünkü o sizin hakkınız!